💊 tist
Back to blog
en
•
11 min read

Junior, Mid-Level, Senior: Khác Biệt Là Ở Đâu?

#career #software-development

Junior, Mid-Level, Senior: Khác Biệt Là Ở Đâu?

Mở đầu:

Trong thế giới “code dạo”, chắc hẳn ai cũng từng nghe qua danh xưng “Junior”, “Mid-Level”, rồi “Senior”. Nghe thì có vẻ đơn giản, giống như mấy cấp bậc trong game, “lên level” là xong. Nhưng thực tế, mọi chuyện không “dễ ăn” như vậy. Vậy, làm sao để phân biệt “gà mờ” (Junior), “chiếu mới” (Mid-Level), và “lão làng” (Senior)? Hãy cùng mình đi khám phá một vài điểm khác biệt nhé!

Kinh nghiệm và kiến thức:

Senior:

Mấy “bô lão” này thường là “cây đa cây đề”, kinh nghiệm đầy mình, kiến thức thì “sâu như biển”. Họ “cân” được hết, từ thiết kế, kiến trúc, đến “mấy trò” như kiểm thử tự động, tối ưu hiệu suất, bảo mật. Nói chung, gặp “hàng khủng” thì Senior xử đẹp.

Ví dụ: Senior không chỉ biết làm sao để tối ưu hóa trang web cho tốc độ tải nhanh chóng mà còn biết cách sử dụng công nghệ như Gzip để nén các file CSS và JavaScript, giảm kích thước file, phục vụ người dùng một cách hiệu quả.

Mid-Level:

Đội này “không phải dạng vừa đâu”, cũng “xương máu” chinh chiến qua nhiều dự án. Giải quyết vấn đề thì “ok lah”, nhưng gặp “ca khó” thì đôi khi cũng cần “viện trợ”.

Ví dụ: Mid-Level không chỉ biết xử lý logic chính của ứng dụng mà còn nắm vững cách xây dựng các API cho front-end gọi. Tuy nhiên, khi gặp những vấn đề phức tạp như xử lý không đồng bộ hoặc tích hợp các dịch vụ bên ngoài, họ thường cần sự hỗ trợ của Senior.

Junior:

Mới “chân ướt chân ráo” vào nghề, đang trong giai đoạn “học việc”. Kinh nghiệm còn non, kiến thức còn hạn chế, nên thường xuyên cần “chỉ bảo” từ các “tiền bối”.

Ví dụ: Junior thường có nhiệm vụ viết các màn hình hiển thị dữ liệu đơn giản, với các nút nhấn và form nhập liệu cơ bản. Họ dần dần học cách sử dụng các công cụ như Git để quản lý mã nguồn và trực tiếp tham gia vào các dự án nhỏ dưới sự hướng dẫn của các đồng nghiệp.

Kỹ năng coding: Xử lý Đăng Ký Người Dùng

Mã của Senior (Cấp Cao):

Lập trình viên cấp cao chú trọng đến các phương pháp tốt nhất, đảm bảo mã của họ là mô-đun, dễ tái sử dụng và bảo trì. Họ cũng xem xét các trường hợp ngoại lệ, khả năng mở rộng và hiệu suất. Thêm vào đó, họ chia nhỏ các hàm lớn thành những hàm nhỏ để người khác có thể kiểm thử và mở rộng dễ dàng.

// Mã của Senior

// Hàm tiện ích kiểm tra email hợp lệ
function isValidEmail(email) {
  const emailRegex = /^[a-zA-Z0-9._%+-]+@[a-zA-Z0-9.-]+\.[a-zA-Z]{2,}$/;
  return emailRegex.test(email);
}

// Hàm tiện ích kiểm tra độ mạnh của mật khẩu
function isValidPassword(password) {
  return password.length >= 8;
}

// Hàm tạo người dùng
function createUser(user) {
  if (!isValidEmail(user.email)) {
    throw new Error("Định dạng email không hợp lệ");
  }

  if (!isValidPassword(user.password)) {
    throw new Error("Mật khẩu phải có ít nhất 8 ký tự");
  }

  // Giả sử `saveUser` là một hàm lưu người dùng vào cơ sở dữ liệu
  saveUser(user);

  console.log("Người dùng đã được tạo thành công");
}

// Hàm chính xử lý đăng ký người dùng mới
function registerUser(user) {
  try {
    createUser(user);
  } catch (error) {
    console.error(error.message);
  }
}

Đặc điểm của mã Senior:

  • Mô-đun: Các hàm nhỏ, dễ tái sử dụng và tập trung vào một nhiệm vụ đơn lẻ.
  • Xử lý lỗi: Sử dụng try-catch để xử lý lỗi một cách mượt mà.
  • Đặt tên rõ ràng: Các hàm và biến được đặt tên rõ ràng, dễ hiểu.
  • Kiểm tra: Xử lý nhiều trường hợp kiểm tra (email và mật khẩu).

Mã của Mid-Level (Trung Cấp):

Lập trình viên trung cấp viết mã chắc chắn và có cấu trúc rõ ràng nhưng có thể không tập trung nhiều vào tính mô-đun hay khả năng mở rộng. Họ có thể gặp khó khăn khi phải chia nhỏ các chức năng hoặc xử lý các lỗi phức tạp.

// Mã của Mid-Level

function registerUser(user) {
  if (user.email.indexOf("@") === -1) {
    console.error("Định dạng email không hợp lệ");
    return;
  }

  if (user.password.length < 8) {
    console.error("Mật khẩu phải có ít nhất 8 ký tự");
    return;
  }

  // Giả sử `saveUser` là một hàm lưu người dùng vào cơ sở dữ liệu
  saveUser(user);

  console.log("Người dùng đã được tạo thành công");
}

Đặc điểm của mã Mid-Level:

  • Ít mô-đun hơn: Kiểm tra và logic nghiệp vụ nằm trong cùng một hàm.
  • Xử lý lỗi cơ bản: Lỗi được ghi lại nhưng không xử lý hoặc quản lý một cách hiệu quả.
  • Kiểm tra đơn giản: Kiểm tra email cơ bản và không sử dụng regex mạnh mẽ như mã của Senior.
  • Lặp lại logic: Nhiều logic được viết trực tiếp trong hàm registerUser, giảm khả năng tái sử dụng.

Mã của Junior (Mới vào nghề):

Lập trình viên mới vào nghề thường chỉ tập trung vào việc làm cho mã hoạt động, và miễn là nó chạy được, họ sẽ hài lòng. Họ có thể không xử lý các trường hợp ngoại lệ một cách hiệu quả và chú trọng vào việc làm nhanh hơn là tính bảo trì lâu dài.

// Mã của Junior

function registerUser(user) {
  if (user.email.indexOf("@") === -1) {
    console.log("Định dạng email không hợp lệ");
    return;
  }

  if (user.password.length < 8) {
    console.log("Mật khẩu quá ngắn");
    return;
  }

  // Hàm lưu đơn giản
  saveUser(user);
  console.log("Người dùng đã được đăng ký");
}

Đặc điểm của mã Junior:

  • Không mô-đun: Mọi thứ được gộp chung trong một hàm.
  • Xử lý lỗi cơ bản: Lỗi chỉ được ghi lại chứ không được ném ra hay xử lý đúng cách.
  • Kiểm tra đơn giản: Kiểm tra email rất cơ bản và không có regex mạnh mẽ. Không có kiểm tra mật khẩu ngoài độ dài.
  • Tập trung vào ngắn hạn: Chủ yếu chỉ chú trọng vào việc làm cho mã chạy mà không quan tâm đến các trường hợp ngoại lệ hay khả năng bảo trì lâu dài.

Tóm tắt Sự Khác Biệt:

  • Lập trình viên Senior: Chú trọng đến mô-đun, xử lý lỗi, và khả năng mở rộng. Mã của họ được thiết kế để dễ dàng mở rộng, tái sử dụng và bảo trì.
  • Lập trình viên Mid-Level: Viết mã chức năng với kiểm tra cơ bản và xử lý lỗi, nhưng có thể không chia nhỏ các vấn đề hay chú ý đến khả năng mở rộng như lập trình viên cấp cao.
  • Lập trình viên Junior: Viết mã đơn giản và hoạt động, nhưng có thể thiếu sự kiểm tra chính thức, xử lý lỗi, và quan tâm đến khả năng bảo trì lâu dài.

Khả năng giải quyết vấn đề:

Senior:

“Bậc thầy” trong việc đặt câu hỏi “chuẩn không cần chỉnh”, xử lý vấn đề “nhanh - gọn - lẹ”, và dẫn dắt cả team “vượt qua sóng gió”. Kiểu như “Captain America” trong team vậy.

Ví dụ: Khi dự án gặp khó khăn kỹ thuật, Senior sẽ đưa ra các giải pháp sáng tạo và đánh giá các rủi ro một cách kỹ lưỡng. Họ sẽ sử dụng các công cụ như Jira hoặc Asana để quản lý công việc và đảm bảo mọi người không bị bảo vệ phía sau.

Mid-Level:

“Xử đẹp” được mấy vấn đề “làng nhàng”, biết đặt câu hỏi “có trọng lượng”, nhưng gặp “boss cuối” thì cũng “toát mồ hôi hột”.

Ví dụ: Mid-Level thường giải quyết các vấn đề liên quan đến front-end như xử lý layout, xử lý phần mô-đun dự án nhỏ. Tuy nhiên, khi gặp các vấn đề liên quan đến cấu trúc hệ thống hoặc mở rộng dự án, họ cần sự trợ giúp của Senior.

Junior:

Kinh nghiệm còn ít, nên thường “loay hoay” và cần “hướng dẫn tận răng”. Hỏi thì toàn mấy câu “ngây ngô”, nhưng “chịu khó” học hỏi là “ok”.

Ví dụ: Junior thường gặp khó khăn khi phải giải quyết các vấn đề liên quan đến back-end hoặc các vấn đề kỹ thuật phức tạp hơn. Họ cần sự hướng dẫn rõ ràng từ các đồng nghiệp để duy trì tiến độ dự án.

Vai trò trong dự án:

Senior:

Thường “ôm” những trách nhiệm “to bự”, như phát triển ứng dụng, “dìu dắt” các “đàn em”, và “nắm” trong tay những công nghệ “xịn sò”. Họ làm việc độc lập, quyết đoán, và thường là người “chốt kèo” trong những vấn đề quan trọng.

Ví dụ: Trong một dự án phát triển ứng dụng di động, Senior có thể phụ trách việc thiết kế backend API, lựa chọn công nghệ phù hợp và đảm bảo tích hợp với frontend. Họ cũng là người lãnh đạo và hỗ trợ các người mới trong học hỏi và phát triển kỹ năng.

Mid-Level:

“Cầu nối” giữa Junior và Senior, đảm nhận những nhiệm vụ “khoai” hơn, và có thể “vẽ” ra những giải pháp “hay ho”.

Ví dụ: Trong cùng dự án, Mid-Level có thể chịu trách nhiệm triển khai các chức năng nghiệp vụ, tương tác với API để lấy dữ liệu và hiển thị lên giao diện người dùng. Họ cũng đóng vai trò hỗ trợ Junior trong các vấn đề kỹ thuật.

Junior:

Làm những việc “nhỏ nhẹ”, thường là “việc đã được dọn sẵn”, ít ảnh hưởng đến “đại cục”.

Ví dụ: Junior có thể tham gia vào việc tạo các giao diện người dùng cơ bản, xử lý dữ liệu đầu vào và đảm bảo rằng các form nhập liệu hoạt động đúng cách.

Lời khuyên “tủ” để “lên trình”:

Junior:

“Cày cuốc” đi, “học, học nữa, học mãi”. Viết code “sạch”, “đẹp”, “dễ hiểu” vào.

Ví dụ: Junior nên chú ý đến việc tổ chức code một cách rõ ràng, sử dụng các phong cách đặt tên biến phù hợp và viết các chú thích đầy đủ. Điều này giúp họ và các đồng nghiệp dễ dàng tìm hiểu và bảo trì code trong tương lai.

// Junior Code - Bad Practice
function p() {
  window.alert("Hello World");
}

// Junior Code - Good Practice
function displayHelloWorldMessage() {
  alert("Hello World");
}

Mid-Level:

“Bơi ra biển lớn” đi, học hỏi từ các Senior, “xông pha” vào những thử thách mới để “nâng cấp” bản thân.

Ví dụ: Mid-Level nên tìm kiếm cơ hội mở rộng kiến thức của mình bằng cách học các ngôn ngữ lập trình mới, tham gia các khóa học trực tuyến hoặc dự án thực tế. Họ cũng nên tham gia các hội thảo kỹ thuật để giao lưu và học hỏi từ các chuyên gia.

Senior:

Chia sẻ “bí kíp võ công” cho “hậu bối”, và đừng quên “update” kiến thức, công nghệ mới, kẻo “tụt hậu” đấy nhé.

Ví dụ: Senior nên dành thời gian giúp đỡ Junior trong việc hiểu rõ các nguyên tắc thiết kế tốt và các nguyên tắc lập trình sạch. Họ cũng nên chia sẻ kinh nghiệm dự án của mình và hướng dẫn cách giải quyết các vấn đề phát sinh một cách hiệu quả.

Kết:

Tóm lại, Junior, Mid-Level, hay Senior, không chỉ khác nhau ở “thâm niên công tác”, mà còn ở kỹ năng, kiến thức, cách “chiến đấu” với công việc, và “bản lĩnh” giải quyết vấn đề. Muốn “thăng cấp”, thì không có cách nào khác ngoài việc “học, làm, sai, sửa” và “chủ động” tìm kiếm cơ hội để “bứt phá”.

P/S: Bài viết này dựa trên kinh nghiệm cá nhân và có thể thay đổi theo từng công ty, dự án. Quan trọng là, dù bạn ở “level” nào, hãy luôn cố gắng hết mình và đừng ngừng học hỏi nhé!

Tài liệu tham khảo: